Enriqueta Vasquez

Enriqueta Vasquez ( Amụrụ na 1930) bụ onye ode akwụkwọ bụbu akụkụ nke Chicana Movement. O dere maka El Grito del Norte site na 1968 ruo 1973 wee bipụta akwụkwọ abụọ.

Okwu okwuru

Ụmụ nwanyị La Raza: Akụkọ Epic nke Chicana / Ndị Mexico-American (2016)

• Mgbe isiokwu ahụ, "Nwanyị nke La Raza" pụtara n'ihi Mgbakọ Chicano nke 1969, enwere m mmetụta n'ihi na m dere banyere Nwanyị ahụ. Utu ke ndisịn mi ndịk, mma n̄kere ke oyom ẹwet ofụri n̄wed ke La Mujer.

• N'ịkwado agha a, Chicano / dị ka bilitere katọọ ubi igbu mmadụ na okwu "Raza Si, Guerra No," anyị chọrọ ka ụmụ okorobịa anyị na-alụ ọgụ maka ikpe ziri ezi kama ịlụ agha dị anya.

• Ma, ndị ikom na ndị inyom chere ụwa ndị ọcha, ndị nwoke na-achị ihu na ịkpa ókè agbụrụ ya ihu; ụmụ nwanyị nọ n'ebe ọrụ na ndị na-eje ozi na agha ebe ha laghachiri ịkọ akụkọ banyere Raza na Blacks dị ukwuu karịa Anglos n'ihu agha.

• Ọ bụ ezie na Aztlán na-arụrịta ụka nye ụfọdụ ndị, oge ihe ọmụma na-ewere ọnọdụ na narị afọ nke 21, ọ dịkwa mkpa ka anyị mụta banyere ndị nna anyị. Mba na ọbụbụeze abụghị atụmatụ nkewa, kama ọ bụ ngwá ọrụ maka ịwepụ ọchịchị. Anyị kwesịrị imeziwanye, KWESỊRỊ, KWESỊRỊ. Ugbua Emma Perez, Chela Sandoval na ndị edemede ndị ọzọ etinyela echiche na oge dị ukwuu na mkpa ọ dị ịwepu na iguzogide ọchịchị ọzọ n'ụwa.

• Etinyere m echiche nke ukwuu ime ka ihe dị mma na ihe na-adịghị mma. Enwere m nkwenye na mmiri nke nsụhọ zuru ụwa ọnụ na-ekpuchi ụwa na ndị mmadụ n'ọtụtụ ebe nwere ike ịnweta otu echiche n'otu oge ahụ. Onye maara, enwere ike ịnwe ụmụ nwanyị na China, India, Iraq, ma ọ bụ Africa na-arụ ọrụ dị ka nke a. A na m atụ anya.

• Ụwa nke oge a chọrọ echiche ụmụ nwanyị na ụzọ enyemaka enyemaka iji dozie agụụ ụwa, ime ihe ike, ọnụma, agha, gburugburu ebe obibi, na nsogbu akụ na ụba ụwa. Cheta na mgbe ụmụ nwanyị gbachiri nkịtị, ọ bụ naanị ọkara nke ndị mmadụ ka a na-anụ.

• Mgbanwe pụtara n'ụzọ nkịtị ngbanwe zuru oke nke mmekọrịta ike ochie, yana ụlọ ọrụ agbakwunyere ya. Ya mere ee, anyị chọrọ ngụkọta mgbanwe. Oge eruola ka ihe dị nsọ ga-abịa n'ihu, n'ihi na anyị bụ ihe dị nsọ n'ezie. Nke ahụ doro anya site n'akụkọ ihe mere eme. Ruo ogologo oge, a gwara anyị, sị: "Nke ahụ bụ otu a na-eme mgbe niile." Ọ bụghị eziokwu. Ụwa anyị na ụmụ mmadụ anọwo ogologo oge, na e nwere mmuo udo dị n'ime mmadụ. Enweela oge nkwekọ n'oge gara aga, ọ nweghịkwa ihe kpatara na anyị agaghị arụ ọrụ iji nweta oke mmadụ taa. M na-agba mbọ ka m bụrụ akụkụ nke mmadụ ahụ. Na Women of La Raza , anyị na-amụta na ole "ụkpụrụ nke taa" na-amanye anyị dị ka "omenala" site colonizers na-achọ ka anyị na-akpa àgwà n'ime a ụfọdụ uche, kwekọrọ na ọnọdụ quo. Ha na-ebu ụzọ ewere uru uru n’agbanyeghị esemokwu na ahụhụ zuru ụwa ọnụ nke ọ kpataworo kemgbe ọtụtụ narị afọ. Oge gara aga ka anyị na-ajụ ụdị ajụjụ ndị na-enye anyị, ọ bụghị nanị azịza, ma na-etinye anyị n'ọchịchọ maka ngwọta maka nsogbu ime mmụọ na nke ọha mmadụ na-eche ụwa ihu taa.

• Ọ bụ ezie na Sor Juana gbahapụrụ ihe odide ya, ụdị ọrụ ọ hapụrụ Mexico ka bụ nke na-enweghị atụ. Sor Juana Inés de la Cruz gbagoro dị ka ada nke ụwa ọhụrụ nwere nghọta. Ọ gbara aka na ntọala ụlọ ọrụ Ndị Kraịst nke Europe n'echiche iwu okike ya na nghọta nke eluigwe na ala. N'atụghị egwu, Sor Juana hapụrụ kọntinent ahụ ikike gbasara ikike ụmụ nwanyị iche echiche.

• Dị ka ụmụ nwanyị ọsụ ụzọ ndị ọzọ na akụkọ ntolite America, Sor Juana Inès meghere ụzọ agụmakwụkwọ na ọgụgụ isi maka ụmụ nwanyị. Na America, ọ hapụrụ ọhụụ nke nwanyị nke ọdịnihu, ihe nketa nke na-aga n'ihu n'uche na mmụọ nke ọgbọ n'ọdịnihu. Taa, ụmụ nwanyị na-amụta ma na-azụlite nwa nke ezi Humanity nke dị n'ime anyị niile. Na Mexico, ihe nketa nke Sor Juana guzo dị ka patria nwere ọhụụ doro anya nke onwe ya na ndị ya; njirimara nke setịpụrụ ụzọ maka nnwere onwe. N'ime echiche zuru ụwa ọnụ ya, Sor Juana gbara aka na njikwa na nrigbu nke Mexico site na ụlọ ọrụ kacha ochie na Spain, Ụka.

Enriqueta Vasquez na Chicano Movement: Edemede sitere na El Grito del Norte (2006) ===

• N'ileghachi anya n'akụkọ ihe mere eme anyị...Ọrụ Chicana abụrụla nke siri ike, n'agbanyeghị na ọ dị jụụ. Mgbe nwanyị ahụ hụrụ nhụjuanya nke ndị ya, ọ na-eji obi ike na-azaghachi mgbe niile dị ka onye na-agba mbọ kpamkpam na nha anya. Nne m gwara m otu, n'oge Pancho Villa na mgbanwe mgbanwe na Mexico, ọ hụrụ ka ndị ikom na-aga n'ime ime obodo na-aga n'ihu ruo ụbọchị atọ, wee hụ ka ndị agha ụmụ nwanyị na-eme njem otu ụbọchị. Ụmụ nwanyị ahụ na-ebu ihe oriri na ihe oriri; kwa, ha bu ngwa-ọcha zuru oke ma yikwa carrilleras. Ha so ndị ikom ahụ lụọ agha. Site na mgbanwe Mexico ka onye ngbanwe bụ Adelita, onye yi rebozo ya gafere n'obi dị ka ihe nnọchianya nke nwanyị na-eme mgbanwe na Mexico.

• N'ime ihe odide m niile nwere ike bụrụ akụkọ nke kere nnukwu whoooraah tụgharịrị bụrụ Nwanyị La Raza. Nke a tụfuru m ndị enyi ma mee ka m bụrụ onye ebumnuche maka akara Malinche a ma ama. Ma, dị ka ọtụtụ n'ime ihe odide m, ụgwọ ọrụ dị ọtụtụ na isiokwu a meghere ọnụ ụzọ iju mmiri nke narị afọ nke na-awụpụ n'okwu na echiche ụmụ nwanyị. Amaara m na nke a dị ezigbo mkpa, na site na akụkọ a, akwụkwọ akụkọ ụmụ nwanyị zuru oke, The Women of La Raza, nwere olileanya na a ga-ebipụta n'oge na-adịghị anya. Akwụkwọ ụmụ nwanyị a na-amalite ịkọwa akụkụ nke mestizo face medallion anyị ji nganga yie, La India.

• Chicana/o Movement bụ akụkụ dị mkpa nke akụkọ ihe mere eme Southwwest, akụkọ ihe mere eme dị mkpa iji kpalie ndị nrọ ọhụrụ ka ndị na-eme ihe ike ghọrọ ọgbọ okenye. Ka anyị na-echeta isiakwụkwọ a na akụkọ ihe mere eme nke Chicano, anyị na-akụ mkpụrụ nke Civil Rights Movement ma na-akọ ihe ubi nke "La Revolución Chicana" na-echeta na ndị nna nna anyị kụrụ mkpụrụ mbụ na-eguzogide mkpụrụ nke enweghị mmeri. Revolución a bụ ntọala nke okwu na-agbanwe agbanwe taa, metamorphosis nke ime ihe na-eme mmegharị niile dị mkpa karịa mgbe ọ bụla. Ọ ga-ewe ihe karịrị afọ iri atọ iji gbanwee afọ 500 nke colonial ịkpa ókè agbụrụ ịkpa àgwà, mgbanwe nke naanị gị nwere ike ime ka o kwe omume ka anyị na-ebi anwụ nke ikpe ziri ezi, The isii Sun.

• Ezinụlọ ga-agbakọta ọnụ. Ndị otu Raza gbadoro ụkwụ na Òtù Ụmụnna. Gịnị bụ? Anyị aghaghị ile ibe anyị anya dị ka otu ezinụlọ buru ibu. Anyị ga na-ele ụmụntakịrị niile anya ka ndị nke anyị niile. Anyị ga-agba mbọ maka mmezu nke mmadụ niile dịka ha nhata na ikike zuru oke na ikike ịzụlite dịka mmadụ. Mgbe nwoke ahụ nwere ike na-ele nwanyị "ya" anya dị ka MMADỤ na ihunanya nke BỤRỤ na Ịha nhata, mgbe ahụ na naanị mgbe ahụ, ọ ga-enwe mmetụta n'ezie ihe ntọhapụ na nha anya n'onwe ya. Mgbe anyị na-ekwu maka ịha nhata n'ime mmegharị Mexico-American anyị ga-aka mma ka anyị na-ekwu maka oke nhatanha na-amalite ozugbo ebe ọ malitere. N'ỤLỌ...

• Mgbe ọ na-agbalị ikwu banyere Machismo, a na-etinye ya ozugbo wee gwa ya "Anyị maara ihe niile banyere ya, e nwere ọtụtụ akwụkwọ ndị e dere n'isiokwu a." Ọ dịghị ihe ọ na-enweta ma e wezụga nnyocha ọzọ. Ọ na-agbasi mbọ ike ịsị, "Ee, enwere ọtụtụ ihe na Machismo, mana ị nweghị ike Machos ilele ụmụ nwanyị na ụmụaka ndị bụ ndị Machismo gị kpatara?" Ọ na-agbalị nke ukwuu ikwu okwu ma kama na-ahụ onwe ya na-ekwu okwu na ntị ntị chiri na a kpamkpam mechiri emechi uche.

• O yiri ka tupu ndị Europe abịa America, nwanyị India anyị bụ́ ezigbo mmadụ na-enwekarị ọkwá dị elu n’ọha “mgbe ochie” o bi na ya. Ọ bụ nne na nna nke ụlọ ma soro na ntuli aka agbụrụ. Ọnọdụ nke nwanyị ahụ abụghị nanị n'efu, ma a na-asọpụrụ. Ọ bụ onye ọrụ siri ike, ezigbo igwe igwe, ezigbo omenkà, onye ọnyà, dọkịta, onye nkwusa na, ọ bụrụ na ọ dị mkpa, onye ndu. Ọ dị ka n'etiti ndị a na-akpọ ndị SAVAGE bi na kọntinent a, ụmụ nwanyị nwere mmetụta ndọrọ ndọrọ ọchịchị ọ bụla na mba ọ bụla mepere emepe.
• Ekwenyere m na otu n'ime nnukwu nsogbu anyị ga-ahụ bụ ịkpa ókè agbụrụ na agụmakwụkwọ. Anyị maara na n'ụlọ akwụkwọ anaghị enye ha omenala nke ha nwere ike ịmata. A naghị akụziri ha ndị ha bụ. Ụzọ anyị si eche echiche na ụkpụrụ mmadụ anyị: dịka eziokwu, nkụda mmụọ. Ụmụ anyị onwe anyị na-akpafu na omenala Raza na nke a na-abụkarị n'ihi na a kụziiri ha ka ha na-eche na ha dị ala. Akwụkwọ akụkọ ihe mere eme nke anyị na ụlọ akwụkwọ na-ekpochapụ anyị dị ka ndị mmadụ. Ụmụ anyị amaghị onwe ha. Ọ bụ ọrụ na ọrụ anyị igosi ha ndị na ihe ha bụ n'ezie. Anyị ga-aghọta na mgbe ndị nkụzi na-ekwu maka ịha nhata, ọ bụ na iwu na ederede ma ọ bụghị na omume. Nke ka njọ bụ na ihe a na-akụziri ụmụ anyị bụ na Americano nakwa akụkọ ihe mere eme ha dị elu na nke na-adịghị ada ada. Nke a bụ kpam kpam jọgburu onwe ya, ma ọ bụrụ na ị chọrọ n'ezie ịhụ ihe omume a na-eme ndị mmadụ, dị nnọọ gaa mba ọzọ na-ahụ omume nke American n'ebe ọ bụla ọ na-aga. Gee ntị n'ihe ndị si mba ọzọ na-eche banyere Gringo. (1969)

• Gịnịkwanụ banyere César Chávez na California? Gịnị bụ akụkọ ihe mere eme nke campesino na ihe ọ na-alụ? Ndị a bụkwa ndị anyị. Na Texas, ụmụnna anyị na-alụ ọgụ. Gịnị bụ ihe a niile banyere? Kedu ihe na-eme ndị anyị? Anyị na-eche ihe na-eme, ka anyị mụta banyere ya ka anyị malite ikwu okwu. Ka anyị kparịta ụka ka anyị ghara ịtụ egwu ịnụ. (1969)

• N'ọnọdụ maka ịrụsi ọrụ ike, ndị mmadụ nwere nnwere onwe. Ọ bụghị naanị nnwere onwe pụọ n'ụkọ kamakwa nnwere onwe ịzụlite onwe ha dị ka ndị mmadụ n'otu n'otu. Ha nwere ebe obibi, enweghị ego mgbazinye, nri zuru oke maka nlanarị na uwe zuru oke. Ụgbọ ala dị ole na ole, n'ihi na nke a bụ ihe dị oké ọnụ ahịa, na ihe ụgbọ ala ndị dị, bụ maka ndị mmadụ. Enwere ọtụtụ ụgbọ ala. A na-eme ụgbọ ala ndị a na France ma ọ bụ England. Na Havana, njem bụ naanị cent ise. Ọ bụrụ na ị nwere ya, ị na-akwụ ya nke ọma, ma ọ bụghị ya, ị nwere ike ịnya ya. M na-ekiri ndị mmadụ ka ha na-aga, onye ọ bụla yiri ka ọ na-akwụ ụgwọ. Ekwentị ọha bụ n'efu. Nlekọta ahụike bụ n'efu nye onye ọ bụla. Ọbụna mmemme egwuregwu bụ n'efu. (1969, maka Cuba)

• Anụwo m na mgbanwe ahụ na-adị ndụ kwa ụbọchị nakwa na ọ ghaghị ịnọgide na-agbanwe ma na-adị ndụ kwa ụbọchị ma ọ bụrụ na ọ ga-abụ nke ndị mmadụ n'ezie. (1969, maka Cuba)

• Nwoke ọhụrụ ahụ bụ onye ga-eme n’ọdịnihu. Echiche nke nwoke ọhụrụ (na nwanyị ọhụrụ) bụ ịghọta na ụmụ mmadụ enweghị oke maka mmepe. Ha nwere nnukwu ikike. Ha nwere ike ịbụ ndị na-adịghị achọ ọdịmma onwe ha nanị, na-enweghị envidia. Ha niile nwere ike ịrụkọ ọrụ ọnụ maka ọdịmma ọha. Enwere ike ịtọhapụ ha na nrụgide nke inweta ego, ma ghọọ ezigbo mmadụ kama ịrụ ọrụ-igwe. (1969, maka Cuba)
• Anyị chọrọ ọha mmadụ bara ụba nke nwere ụdị mmadụ dị iche, ndị Cuba kwuru. N'ikwu ya n'ụzọ ọzọ, ndị mmadụ agaghị arụ ọrụ maka ego - ha agaghị erere onye ọzọ ọrụ ha siri ike. Ha ga-arụ ọrụ maka ọdịmma ala ahụ, maka ọdịmma mmadụ niile. (1969, maka Cuba)

• Ọ bụghị mmadụ ole na ole nwere oke oke yana ndị ọzọ nwere ntakịrị; kama, onye ọ bụla nwere ezuru. (1969, maka Cuba)

• Iji chọta ọrụ, nne nanị ya na-azụ ụmụ ga-eche ihu ịrụsi ọrụ ike n’ụbọchị na ịlọta ụlọ na ịrụ ọrụ ọzọ n’ụlọ.

• Ma ugbu a, taa, ka anyị na-anụ oku nke Raza, na dị ka dormant, "docile" Mexico America na-abịa ná ndụ, anyị na-ahụ mkpali nke ndị mmadụ. Site na oku ahụ, Chicana na-akpali akpali ma ejiri m n'aka na ọ ga-ahapụ akara ya na mmegharị Mexico-American na Southwest.

• Nwanyị nke na-enweghị ụzọ isi kwupụta onwe ya na ịmata onwe ya dị ka mmadụ zuru oke enweghị ihe ọzọ ọ ga-atụgharị maka ma ọ bụghị inwe ihe onwunwe.

• Mgbe ahụ, ị ​​ga-ahụ Chicana na di nke na-enweghị ike ịga nke ọma nke ọma na Society ma eleghị anya e meriri ya. Ọ bụ nwaanyị ahụ na-ata ahụhụ n’ezie. Ọtụtụ mgbe, nwoke ahụ agaghị alụso isi ihe kpatara nsogbu ya ọgụ, ma ọ bụ ịkpa ókè ma ọ bụ ihe ọ bụla, kama ọ ga-alọta n'ụlọ wepụta ya n'ahụ ezinụlọ ya. Ka nke a na-aga n'ihu, Chicana ya na-aghọ onye a na-akpagbu machismo ya na ahụhụ bụ ọnwụnwa na mkpagbu nke ezinụlọ ahụ.

• Nlekọta ụmụaka bụ otu n'ime nsogbu kacha sie ike nwanyị ga-eche naanị ya ihu. Ọ bụghị naanị na ọ na-ata ahụhụ na ọ ga-ahapụ ịzụ ụmụ ya nye onye ọzọ, kama ọ chọrọ nlekọta kacha mma. N’ihi ego ole ọ ga-eji na-akwụ ya n’obere ụgwọ ya, ọ ga-abụ na ọ ga-enwe ihu ọma ịhụ onye ọ bụla ga-elekọta ụmụaka.

• Na anyị nwere ndị ọkà mmụta na Chicana PHDers nke nkuzi caliber a na ụlọ akwụkwọ agụmakwụkwọ anyị na-emezu ọhụụ nke ihe anyị tụrụ anya na ọ ga-esi na Chicano Movement pụta. Ọbụna ihe pụrụ iche bụ eziokwu ahụ bụ na ọtụtụ ndị ọkà mmụta adịghị echezọ “la causa Chicana,” si otú ahụ na-eme ka mkpụrụ osisi nke oge ochie na-agba mmiri na ndụ Chicano epic.

• El Grito Del Norte, akwụkwọ akụkọ Chicano nke dabeere na Espanola, New Mexico, sitere na ọkụ mgbanwe nke rikpuru Southwest na ngwụcha 1960s na mmalite 1970s.

• M mụtara ige ntị, ọ bụghị nanị n’okwu, kama n’obi ndị mmadụ; si otú a na-eweghara agụụ, iwe, iwe, na iwe mgbe a na-atụle ịkpa ókè agbụrụ, anyaukwu, mmegide na nrigbu. Echiche ndị a ghọrọ mgbawa nke ọtụtụ narị afọ nke echiche a kpagburu onwe ya nke a tọhapụrụ ugbu a.

• Abụ m otu n'ime ọtụtụ ndị jere ije n'ụzọ mgbanwe a: ọ were mmegharị ịgbanwe ihe ebe a a na-akpọ Noth Amerika ghọrọ.

• Achọghị m ka ụmụ m na-eme ihe ahụ m mere.

• Mgbe anyị na-ekwu banyere Gringo, anyị adịghị akpọ ndị ọcha niile asị, ma anyị na-akpọ usoro mmekọrịta ha ‘Gringo.’ Nke ahụ bụ ihe na-adịghị amasị anyị.
• M na-anabata socialism. Enweghị m ike ịhụ ngwọta ọ bụla ọzọ. Obodo a (United States) nwere ike inye ụwa nri ma ọ chọọ.

• Kedu otu mmadụ ga - esi kwenye na enweghị mmegide zuru oke mgbe mmadụ bi na mba na - eme ihe ike kpamkpam?

• Ka m leghachiri anya azụ, echetara m na e nwere mgbe ọbụna nne m boro m ebubo na m bụ onye ọchịchị Kọmunist ma yie m egwu na ya ga-akọrọ m gọọmenti. M na-asọpụrụ ya mgbe niile na ọ dịghị mgbe ọ zara ya, ma oge a, m zara: Gaa n'ihu, m ga-akpọ FBI gị na ị nwere ike na-atụgharị m na. Ònye ka i chere m mụtara na-a revolutionary si? Cheta mgbe ị ga-asị: 'Si yo supiera hablar inglés, ¿ya me hubieran echado a la prisión?' Pues yo sí sé inglés, y ahora, justed me acusa de ser comunista? Ándele, entrégueme.Obere anya ya gbapụrụ na mgbe ogologo oge gbachichara, anyị abụọ chịrị ọchị, makụọ na ibe ákwá ka ọ na-ekwu, Hija de tu nana, me ganaste. Echere m, N'ezie, m meriri, gịnị ka ị na-atụ anya n'aka ada nke Mexico Revolution? E mesịa, na 1968, akpọtara m ya ka ọ bịa leta m na New Mexico ma kpọọ ya ka ọ nụ Reies Tijerina mgbe ọ na-ekwu okwu n’ụlọ akwụkwọ sekọndrị Española. Agaghị m echefu ọdịdị dị ịtụnanya nke kpuchiri ihu ya ka ọ na-aṅụ mmanya ọ bụla. Mgbe o kwuchara, nne m gakwuuru Reies, gwa ya okwu ma makụọ ya, jiri anya mmiri na-asị, Nunca crei que oyera en este país las palabras y verdades que ha dicho usted. Mgbe anyị gachara, ejiri m ọnụ ọchị makụọ ya ma chetara ya na ugbu a, ya onwe ya bụkwa onye ọchịchị Kọmunist. ¡VIVA LA REVOLUCIÓN, SIEMPRE!

• Ka anyị malite iche echiche maka inye onwe anyị nri kama ịzụ ụlọ ahịa nri. Cooperatives bụ n'ezie a nnukwu azịza nye ndị mmadụ. Ka anyị laghachi azụ n'inwekwu afọ ojuju. Gịnị mere anyị ji kwesị ịkwado Maazị Safeway, onye ọ bụla ma ọ bụ n'ebe ọ bụla ọ nọ?

• Taa, Los Alamos na akwụkwọ akụkọ dị ka New Mexico na-eme ememe August 6. Ha na-akpọ ya The 25th Anniversary of the Atomic City, ma ọ bụ ọmụmụ nke Atomic Age, ma ndị ahụ bụ nanị okwu ọma maka Ụbọchị igbu ọchụ-maka otu onye. ogbugbu kacha jọgburu onwe ya n'akụkọ ihe mere eme mmadụ. Anyị enweghị ike iso ha mee ememe igbu ọchụ. Anyị ga-eme ememe kama ịkpọte onwe anyị na ndị dike niile na-ehi ụra, na-ebili n'ebe niile n'ụwa ịkwa ákwá BASTA YA. Ka ndị na-emepụta ọnwụ mee ememe ọmụmụ nke Atomic Age ha. Anyị ga-eme ememe chi ọbụbọ nke ndị mmadụ. Ike, n'ikpeazụ, nye ndị mmadụ! (1970)

Njiko Mpuga

Chicana por mi Raza page