Claribel Alegría
Clara Isabel Alegría Vides (May 12, 1924 - Jenụwarị 25, 2018), nke aha ya bụ Claribel Alegría marakwa, bụ onye Nicaraguan-Salvadoran. onye na-ede uri, onye edemede, onye edemede, na onye nta akụkọ bụ onye bụ nnukwu olu na akwụkwọ nke Central America nke oge a. Enyere ya ihe nrite 2006 Neustadt International Prize for Literature.
Okwu Okwuru
[dezie]- Nkà na eziokwu na-esi nnọọ ike mgbe ụfọdụ ime ka ha dị ná mma, ma echeghị m na onye na-ede uri ga-anọrịrị n'ụlọ elu ọdụm na-eche echiche mara mma, ị mara, mgbe enwere oke egwu na - 'n'etiti gị, ị maara, n'èzí gị. Ma mgbe ahụ, echere m na ị ga-aga leba anya na nke ahụ ma nwee mmetụta na-ata ahụhụ na ndị ọzọ ma mee ka nhụjuanya ahụ baa uru.
- Interview (1995)
- Enwere m ekele maka poetry...Abụ na-akwado anyị.
- abụ nye m bụ ihe dị nsọ. Ọ bụrụ na ịchọrọ ịbụ onye na-ede uri, ọ na-esiri ike. Ị ga-ege ntị olu ahụ, soro olu ahụ. Etinyela uri na-ejere ihe ọ bụla ozi. Mba! Anyị na-eje ozi uri, na ị ga-agụ ọtụtụ ihe na-eri nri nke ndị ọzọ na-ede uri. Ị ga-eri nri site na ndị na-ede uri ndị ọzọ, ka ị na-ede oge niile, ọ bụrụgodị na ọ bụ otu ahịrị n'ụbọchị. Ị ga-abụ ịdọ aka ná ntị na ịdị umeala n'obi.
- Tupu anyị abụ abụ ndị mmadụ, anyị na-enwekwa nkwekọrịta dịka mmadụ. Ị na-atụ ụjọ maka ikpe na-ezighị ezi, na ime ihe ike, na ihe niile dị egwu na-eme n'ụwa nile. Nke ahụ na-egosipụtakwa n’abụ gị, n’ihi na o metụrụ gị n’ahụ́ nke ukwuu. Ma ị naghị etinye abụ gị n'ọrụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị.
- Ọ bụ ihe magburu onwe ya ịgụ ihe anyị nwere ugbu a, ọmarịcha, mana echefula ihe ochie. Ha nwere akụ̀ niile dị n’ụwa, ha na-enyerekwa anyị aka nke ukwuu.
Ntụgharị asụsụ Spanish site n'aka David Draper Clark
- N'ezie, ndị niile na-ede uri na-atụnye ụtụ n'ịde nnukwu uri na-adịghị agwụ agwụ.
- Okwu di omimi. Ha na-arafu anyị ma na-akpali echiche anyị, mana ha na-egosipụtakwa ọgụgụ isi na ezi uche n'ịrụ ụlọ elu nke echiche na omenala.
- Onye na-ede uri na-agba mmadụ, eluigwe na ụwa, na onye kere eluigwe na ụwa. Ọ gaghị ekwe omume mmadụ ịnọgide na-enwe mmasị n’ọgba aghara nke ụwa anyị na ndị bi n’ime ya na-enwe: agha, agụụ, ala ọma jijiji, nhụsianya, ịkpa ókè agbụrụ, ime ihe ike, ịkpọasị, igbukpọ osisi, AIDS, na mmekpa ahụ nke nwata, n’etiti ndị ọzọ. N’ógbè m si bịa, Central America, anyị na-enwe mmasị n’abụ abụ, mgbe ụfọdụkwa, anyị na-eji ya ekwupụta ihe na-eme gburugburu anyị. Enwere ọtụtụ uri akaebe mara mma. Onye na-ede uri, ọkachasị ebe m si, enweghị ike ma ọ kwesịghị ịdị n'ụlọ elu ọdụm.
- N’ime ọgbọ m nọ n’Ebe Etiti America, ndị inyom nọ na klas ntụrụndụ nwere nhọrọ nke ịlụ ma ọ bụ ịchịkwa eriri akpa di ha ma ọ bụ ịnọgide na-adị ọcha na omume ọma, na-esire ụmụ nwanne ha achịcha achịcha.
- Ọtụtụ mgbe m na-eji abụ m dị ka mma agha, a na m ewerekwa ya megide ndị mmụọ ọjọọ nke ime na m.
- Abụ m ebo a mara mma, ndị Mayan, ndị Aztek. Enwere m mpako maka nzụlite India m. Chichen Itza dị na Meksiko nwere otu n'ime ihe ngosi mbụ, afọ ole gara aga? Bud na-ekwubu, "Lee, nke a dị mma dịka nke anyị nwere n'Ugwu Palomar." A ka amatabeghị ọgaranya nke mmepeanya a, mana echere m na ọ ga-abụ.
- Abịara m tupu ọganihu. Ana m ewere ha dị ka ndị enyi m, ee, mana abụghị m akụkụ nke ọganihu ahụ ... N'ikwu okwu omenala, abụ m ọgbọ ahụ, ọgbọ Cortázar ma ọ bụ Benedetti, ma ọ bụ [Vargas Llosa]] ma ọ bụ Carlos Fuentes.
- Oge dị egwu ma dị egwu. Ị na-alụ ọgụ mgbe niile, ị na-eche n'ezie na mba ahụ ga-enwe mgbanwe dị egwu na ihe ga-agbanwe maka ndị ogbenye. Ị bụ onye na-atọ ụtọ, na nke ukwuu na nke ahụ, na ị nweghị oge iji lebakwuo anya na psyche gị, ma ọ bụ omenala gị.
- Ekwuru m ihe mere na obodo m na ogbugbu jọgburu onwe ya nke Monsignor Romero. N'oge na-adịghị anya mgbe nke ahụ gasịrị, nwa nwanne nna m, Vides Casanova, mgbe ahụ Minista Nchebe, zitere ozi na agaghị m alaghachi na El Salvador, ma ọ bụghị ya, ọ gaghị abụ maka ihe mere m. Nke ahụ bụ nchụpụ a manyere. Agaghị m ala azụ ruo afọ iri na otu.
- M ga-agwa gị otu akụkọ na-akụrisị m: Ozugbo m kwekọrịtara na udo mụ na Bud gachara El Salvador, achọkwara m ịga Guasapa—otu n’ime ebe ndị agha kpara ike. Ahụrụ m otu agadi nwaanyị n’ebe ahụ bụ́ onye ji anya mmiri sị m, “Gịnị mere agha ndị a niile? Nkakrankakra mfa nkrataa mmienu, anaa kyerɛw nsɛm a wɔatwe adwene asi so no, anyɛ yiye koraa no? Mụ na ya kwara ákwá. Amaghị m ihe m ga-agwa ya. Dị ka i kwuru, ọ merụrụ ahụ. Ọ bụ ya mere ndị mmadụ anaghị achọ ikwu banyere ya. Mana ọjụjụ a jụrụ ikwu maka ya bụ oge. Mee elu mee ala anyị ga-eche ihu ya ihu. Anyị ga-erukwa n'ime onwe anyị, na n'ime ndị anyị. Ọ bụ ọtụtụ ọrụ, mana nnukwu ihe ga-esi na ya pụta. Ma eleghị anya, agaghị m adị ndụ ịhụ ya.
- Adị m nwata, dị afọ asaa, mgbe ogbugbu ahụ malitere na 1932. Eji m ya buru ya dị ka ọnyá dị egwu. Ọ bụghị ruo mgbe ọtụtụ afọ gasịrị ka m kpebiri ide Ashes nke Izalcowith Bud iji nwee mgbatị ahụ site n'oge ahụ. Martinez meriri ma nọrọ n'ọchịchị ruo 1944 mgbe ndị obodo anyị chụpụrụ ya. Ma ọzọ ndị ọchịchị aka ike na ndị ọchịchị aka ike ruo mgbe anyị chere, Nke a bụ ya! Anyị ga-enwere onwe anyị. Lee-anyị emerighị ọbụna mgbanwe mgbanwe ahụ. Ma eleghị anya, m bụ onye nzuzu, n'ihi na m bụ utopic, ma echeghị m El Salvador ga-abụ otu ihe ahụ n'agbanyeghị na mgbanwe anyị emerighị. Ndị mmadụ agaghị abụ otu ihe ọzọ. Onwere ihe mere. Mgbe m na-ede ede Agharala m ndụ a gbara ọtụtụ ụmụ nwanyị ndị ọrụ ugbo ajụjụ ọnụ bụ ndị gwara m na ha agaghị adị ka ha dị na mbụ. Ugbu a, ha ma ka e si agụ na ide, mara na ha adịghị ala karịa ụmụ nwoke, ha na ndị ọchịehi mere ihe mara mma ebe ahụ. Ọ bụ nzọụkwụ na-aga n'ihu, ọ ga-enyere ọgbọ ndị ọzọ aka. Echeghị m na ihe niile efunahụla. Echeghị m na El Salvador na Nicaragua ga-abụ ihe ha bụ afọ 20 ma ọ bụ afọ 30 gara aga.
- Gịnị ka m nwere olileanya maka narị afọ na-abịa? Na agbụrụ mmadụ na-eche miri emi ma na-ewepụ ịkpọasị n'akụkụ, na anyị na-akwụsị niile ịkpa ókè.
- Ọ ga-amasị m ka Central America bụrụ otu obodo. Anyị bụ otu ebe niile. Anyị so na agbụrụ mbara igwe mara mma ma ọ bụ agbụrụ mbara igwe nke ga-achị na narị afọ na-abịa. Ọ bụ ngwakọta nke agbụrụ mara mma nke ukwuu ... Anyị ga-anabata ibe anyị, ma ọ bụrụ na anyị agwakọta ihe dị egwu. Gịnị mere? Ọ bụghị ime ka ị lụọ onye na-abụghị onye agbụrụ gị; ma ọ bụrụ na ị chọrọ, ya mere gịnị? Ekwenyere m na ngwakọta. Anyị niile nwere onyinye inye. Anyị niile.
- Atụrụ m anya na anyị ga-alaghachi na mgbọrọgwụ India anyị na narị afọ na-abịa, weta ha n'elu, mụọ ha. Ọ bụ naanị otu ndị ọkachamara maara banyere nnukwu akụ na ụba na amamihe dị na Popol Vuh (Akwụkwọ nke Dawn nke Ndụ), anyị ga-enweta ihe dị ukwuu site na nke a dịka anyị si nweta ihe nketa Spanish.
- Ọtụtụ ndị mmadụ maara karịa maka El Quijote karịa maka Popol Vuh. Gịnị kpatara? N'ihi na ndị Spen bibiri nke ukwuu.
- Maka m, Spanish bụ otu n'ime ihe nketa kacha mma ndị Spen nyere anyị, ahụrụ m asụsụ Spanish m n'anya. Ọ gaghị abụ eziokwu ma m malite ide ihe n’asụsụ Nahuatl. A mụrụ m na asụsụ Spanish; Asụsụ Spanish na-enye m nri. Enweghị m ike ide n'asụsụ ọ bụla ọzọ, Spanish bụ asụsụ nne m - echere m na Spanish. Mgbe iwe na-agba m, n'agbanyeghị ebe m nọ—m na-eji Spanish ekwu ihe m bụ. (ọchị) Ọ ga-amasị m ịmụ Nahuatl ma enwebeghị m ya, nke bụ m kpatara; ọ bụ asụsụ mara mma, mana enweghị m ike itinye ya; Agaghị m ede akwụkwọ na Nahuatl. Ma ọ ga-amasị m ka ụmụ anyị mụta ihe site na ụbara nke ọzọ nke a ma jiri ya mee ihe. Anyị na-emikpu ndị India mgbe niile.
Okwu Gbasara
[dezie]- Ndị ya bụ mgbe ụfọdụ ọhụụ na-enweghị isi, dị ka na "akwụkwọ akụkọ," uri banyere El Salvador nke gụnyere ahịrị ndị a: "E wezụga kọfị / Ha na-akụ ndị mmụọ ozi / Na obodo m. igbe ozu/Were n'ụzọ nkwanye ùgwù pụọ/Ka owuwe ihe ubi na-agafe." "Edere m uri ahụ ogologo oge gara aga, ụfọdụ ndị na-ekwukwa na ọ bụ abụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị," ka ọ gwara Bill Moyers maka akwụkwọ ya "Asụsụ nke Ndụ: A Festival of Poets" (1995). “M chịrị ọchị. Nye m, ọ bụ uri ịhụnanya maka obodo m, achọrọ m ka onye ọ bụla bịa hụ ihe m na-ahụ. Achọrọ m ka ha hụ ihe mere o ji bụrụ ọnọdụ enweghị olileanya.”
- Neil Genzlinger, New York Times obituary (2018)
- Ọ bụbu onye na-akwado oke ruru mmadụ n'oge ndụ ya niile, ọrụ ya enweela mmetụta n'ụwa niile n'ihi na o kwughị okwu maka ikpe ziri ezi na nnwere onwe. . . na-aghọ olu nke ndị na-enweghị olu na ndị na-achụpụ.
Njikọ Mpuga
[dezie]
poets.org ibe